Angstcultuur of prestatiecultuur

Iedere dag lezen we het nieuws waarin één of andere beerput wordt geopend waarbij de opkruipende geur werkelijk niet te harden is. Het stinkt vooral als iemand zich niet aan de opgelegde regels heeft gehouden. In deze tijd moet je kennelijk roomser zijn dan de paus. Wil je onderscheidend zijn dan is voorzichtigheid geboden want oh wee als je buiten de lijntjes kleurt. Afwijkende meningen worden slecht verdragen, voordat je het weet ben je 'kaltgestellt'. Om dit risico te voorkomen passen we ons gedrag aan, we willen liever aan de veilige kant zitten. Daar knelt het, want prestaties en voorzichtigheid verdragen elkaar niet zo goed. 

Voorzichtigheid maakt mensen bang en zorgt dat zij zich voortsjokken binnen een angstcultuur. Angst vermenigvuldigt daardoor, zoals bacteriën in een petrischaaltje, razendsnel in onze maatschappij. Doordat mensen elkaar anoniem kunnen betichten van grensoverschrijdend en/of fout gedrag woekert de angst overal doorheen net zoals de Japanse Duizendknoop. Het 'cancellen' van mensen en merken is onze favoriete volkssport geworden, niets en niemand is vandaag de dag meer veilig. We sluiten hele hordes mensen buiten in plaats dat we ze toelaten. 

Hoe zijn we hierin verzeild geraakt? Ooit is het begonnen met goede intenties, dat iedereen mee kon doen zodat niemand werd buitengesloten. Hoe mooi is dat? Een inclusieve maatschappij waar voor iedereen een plek is, dat was het droombeeld. Maar helaas, we zijn doorgeslagen. Maatschappelijk zijn we op een punt aangekomen dat het voorkomen van angst een prominentere plek krijgt dan het mogelijk maken om de beste prestaties te behalen. 

Stel je voor dat het Nederlands Elftal niet de beste voetballers opstelt maar een ieder die maar mee wil doen? Dat het elftal een afspiegeling is van onze maatschappij? Dat gaat direct ten koste van de prestaties. Niemand moet raar opkijken dat het Nederlandse voetbal geen enkel succes meer haalt. Als iedereen mee mag doen dan zullen de voetbalkwaliteiten ondermaats zijn. De ketting binnen het team zal zo sterk zijn als de zwakste schakel, het sportieve verval zal zich zeker gaan inzetten. 

Prestaties kun je alleen halen als je mensen traint en mag wisselen. Let wel, wisselen is wat anders dan iemand afschrijven want iedere trainer weet dat een sterke bank mede het succes bepaalt. Niet iemands mening, gender of etniciteit moet centraal staan om te worden gehoord maar juist goed presterende mensen verdienen het om in het spotlicht te staan. Geef mensen ruimte om te excelleren want zonder wrijving, geen glans!