Logische niveaus

Hoe gebruik je het Logische niveaus?

Het model is een uitstekend hulpmiddel om ‘problemen’ op het juiste niveau aan te pakken. Hiermee leer je welke waarden er voor jou echt toe doen. Je kan jouw passie op deze wijze vinden waardoor je een proactieve houding aanneemt en in staat bent om verandering aan te brengen in je situatie. Wil je je problemen verhelpen, dan is het van belang ze op het juiste niveau van Bateson diepgang aan te pakken. Doe je dit niet, dan is de kans klein dat je echt verandering aanbrengt, zeker op de langere termijn. Een voorbeeld die de werking van deze gedachte krachtig illustreren: Spreekangst zit vrijwel nooit op het niveau van gedrag of vaardigheden, terwijl de meeste interventies en trainingen zich daar wel op richten. Heb je angst een groep toe te spreken? Waarschijnlijk spelen belemmerende overtuigingen zoals Ik heb niets interessants te melden, of Wat als ik door de mand val een rol. Onderzoek je overtuigingen en leer deze om te buigen.

Regel van te voren:

1. Zorg voor een sparringpartner
2. Reserveer een groot stuk wand of ruimte 
3. Print of teken het canvas op een groot vel papier
4. Print of schrijf 6 A4'tjes met de tekst: Omgeving, Gedrag, Vaardigheden, Overtuiging, Identiteit, Zingeving.
5. Leg deze 6 A4-tjes op de grond
6. Heb ruim voldoende Post-it's en stiften klaar staan
7. Sta je jezelf ongestoorde tijd toe 

Het model van Bateson kan dus ingezet worden om te bepalen waar de ‘hindernis’ zit die voorkomt dat iemand komt waar hij wil zijn. Echter het kan ook gebruikt worden om inzicht te krijgen hoe iemand ‘in elkaar zit’ en wat hij belangrijk vindt. Vaak zijn mensen zich daar zelf nauwelijks van bewust en geeft het openingen om te begrijpen waarom ze de dingen doen die ze doen.

Het ‘lopen’ van de logische niveaus

Deze oefening start met het ‘het lopen van de logische niveaus’.  Het helpt o.a. om duidelijk te krijgen of een doel dat iemand voor ogen heeft, past bij wie hij is en wil zijn. Het is belangrijk om het proces visueel te maken door de betreffende A4-tjes met de zes opgeschreven logische niveaus als vloerankers in de juiste volgorde op de grond te leggen en vooraf kort uit te leggen waar de verschillende logische niveaus voor staan.                                                        

Stap 1: De begeleider vraagt aan jou om in een ‘tijdmachine’ te gaan zitten en zich voor te stellen dat je een vijf jaar verder bent en dat alles lekker loopt. Kortom je doel is al bereikt.

Stap 2: Vervolgens nodigt je begeleider je uit om op het eerste vloeranker, dat de omgeving symboliseert, te gaan staan en te vertellen over haar omgeving. Daarbij stelt de begeleider helpende vragen als: “Waar ben je nu? Hoe ziet het er uit? Wie is er nog meer? Etc. 

Stap 3: Hierna vraagt je begeleider om op het tweede vloeranker te gaan staan dat staat voor 'gedrag'. Je begeleider vraagt je voor te stellen wat je precies doet over vijf jaar. Vervolgens stelt ze je ondersteunende vragen als: “Wat doe je precies? Wat zeg je? Etc.

Stap 4: De volgende stap is het vloeranker dat staat voor 'vaardigheden'. De begeleider vraagt je over welke capaciteiten, kwaliteiten, talenten en vaardigheden je dan beschikt en welke je gericht inzet en wederom hoe jij je voelt. 

Stap 5: Hierna nodigt je begeleider jou uit voor het volgende vloeranker dat staat voor 'overtuigingen en waarden'. De begeleider vraag aan je welke gedachten en overtuigingen voor jou betekent. 

Stap 6: Het volgende vloeranker symboliseert identiteit. Wie ben je? 

Stap 7: Na dit inzicht nodigt je begeleider je uit om op het laatste vloeranker van identiteit te gaan staan. Dan gaat het over zingeving. Wat is belangrijk? Wat is ‘the meaning of live’? Waarvoor kom je elke dag uit bed? Etc. 

Stap 8: Reflectie. Na het laatste vloeranker vraagt de begeleider naar jouw ervaringen en wat ‘het lopen van de logische niveaus’ haar heeft opgeleverd. 

Stap 9: Met het verkregen inzicht lopen we vanaf de hogere niveaus naar beneden en stellen wederom vragen die bij de verschillende niveaus horen. Nu doorloop je de vloerankers in tegengestelde richting. In plaats dat je in een tijdmachine vijf jaar later zit loop je nu de stappen in het heden. Bij iedere stap sta je stil wat je nu ervaart. Als laatste kom je op het vloeranker van 'Omgeving'. De bedoeling is dat alles door je begeleider is vastgelegd en dat als laatste stap kijkt welke discrepanties tussen het heden en over vijf jaar zich bevinden. Dit instrument is een mooie manier om snel te achterhalen wat iemands passie is en op welk niveau eventuele belemmeringen zitten om een bepaald doel te bereiken.